Είναι αλήθεια, το μήνυμα των Χριστουγέννων το στέλνουν πιο πειστικά τα «Mambo» και η «ΣώπαCola» στις διαφημίσεις τους. Μην γελιόμαστε. Ίσως και τα «Μηdl[1]. Γιατί; Μα γιατί παίρνουν την όντως αλήθεια και την κάνουν δική τους,
Παίρνουν την βαθύτατη ψυχική ανάγκη μας και ξέρουν να μας την σερβίρουν, ξέρουν να μας την δώσουν χειροπιαστή, «αληθινή», ανθρώπινη, ξέρουν να μας την «πουλήσουν», ξέρουν να πείσουν. Αυτή είναι η δουλειά τους και την κάνουν πολύ πολύ καλά.
Μιλούν την απλή καθημερινή γλώσσα και εισβάλουν στον ψυχισμό ή αν το θέλετε στον «χριστουγεννιάτικο ψυχισμό», έτσι όπως αυτός έχει διαμορφωθεί ή και διαστραφεί. Έτσι σήμερα έχουν καταλήξει να σημαίνουν τα Χριστούγεννα: λίγο Χριστούλης, λίγο αγάπη, δώρα, φωτάκια και κοινωνικότητα ή κοινωνική αλληλεγγύη ή μάλλον φιλανθρωπία για να μην έχουμε και τύψεις… δεν είναι (απόλυτα) κακό. Όμως Χριστούγεννα δεν αυτό ή δεν είναι μόνο αυτό, ε;
Δεκαέξι μέρες απέμειναν… Μετράμε αντίστροφα. Γιατί πράγμα άραγε; Τι θα συμβεί; Τι το τόσο εκρηκτικό, τι το τόσο εντυπωσιακό; Τίποτα.
Οι βαπτισμένοι Χριστιανοί, οι περισσότεροι, ούτε θα έχουμε νηστέψει, ούτε θα πάμε στην Εκκλησία, ούτε θα γεννηθεί ο Χριστός για μας.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει Χριστός στην Φάτνη. Δεν υπάρχει Χριστός πουθενά. Δεν υπάρχει καν Φάτνη.
Εμείς ως κοινωνία προσπαθούμε να πρωτοτυπούμε με δήθεν Φάτνες σσε πλατείες και εμπορικά κέντρα, με στολίδια, με προκλήσεις, αγωνιωδώς ίσως. Πρωτοτυπούμε με στολισμούς, φωτάκια, αληθινά ζωάκια, προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αναπαραστήσουμε εκείνο που «προσεγγίζεται μόνο αγνοώντας»[2], το θαύμα, το μυστήριο, την ενανθρώπηση.
Φέτος μάλιστα αναπαραστήσαμε τους πρωταγωνιστές απρόσωπους, κάτι ανάμεσα σε αλλοιωμένες μούμιες και φρικιαστικό παζλ… κάποιοι έσπευσαν, διαμαρτυρόμενοι ίσως -δεν γνωρίζω- να αποκεφαλίσουν -αλήθεια ψέματα κι αυτό δεν το γνωρίζω- την απρόσωπη κούκλα/βρέφος… όμως γιατί; Μήπως ξέσπασαν βίαια πάνω στο απρόσωπο που διαρκώς απλώνεται γύρω μας; Δεν γνωρίζω.
Η αλλοίωση του προσώπου, η ακύρωση του προσώπου, καθενός προσώπου, είναι βία. Και ακύρωση του προσώπου είναι η καταστρατήγηση της ελευθερίας του, πρώτα και πάνω από όλα. Ετούτη η βία που συναντάμε διαρκώς γύρω μας, στον δημόσιο λόγο, στον δημόσιο χώρο, ακόμη και στην Εκκλησία, με έχει καταβάλει. Διότι πρόσωπο σημαίνει ελευθερία και αγάπη, σημαίνει συνάντηση.
Ο Χριστός μπορεί να είναι πολλά ή μάλλον μπορεί να είναι τα πάντα και είναι τα πάντα, κυρίως όμως είναι πρόσωπο. Προσπαθούσα να μιλήσω με αυτά τα λόγια[3], εδώ και λίγες ημέρες όμως σαν κάτι να μου φράζει το στόμα. Αισθάνομαι σαν ό,τι λέω να είναι περιττή φλυαρία.
Διότι βλέπετε όλα έχουν γραφτεί και όλα έχουν ειπωθεί.
Θα αρκούσε ίσως ένα: «Χριστός Γεννάται, δοξάσατε», αλλά έχει πολύ δύσκολες λέξεις ο Κανών των Χριστουγέννων που έγραψε ο Κοσμάς ο Μελωδός, παρμένες από το στόμα του Γρηγορίου του Θεολόγου αυτούσιες: «Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε· Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε· ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ»[4].
Θα μείνω λοιπόν σε αυτές:
Χριστός: ο χρισμένος, ο Θεός ο οποίος κατά την Γέννησή Του φανερώνεται «εν σαρκί»[5], επειδή Θεός που είναι όμως και άνθρωπος γεννήθηκε από την Παρθένο και Αυτός ο ίδιος Θεός και άνθρωπος φάνηκε επάνω στη γη[6].
Γεννάται: ενανθρωπήσας εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, ομοούσιος Αυτής και ημίν[7].
δοξάσατε: δηλαδή δοξολογήστε… σε ποιους το λέει; Μα στους αγγέλους και σε όσους από τους Χριστιανούς θέλουν να ζήσουν αγγελική ζωή λέει ο Νικόδημος ο αγιορείτης.
Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν: Ο Χριστός: ήτοι ο Θεός ήλθεν, κατέβη από τους Ουρανούς «μέ γυμνήν την Θεότητα, και ούτως εκ των καθαρών αιμάτων της Άει παρθένου Μαρίας την άνθρωπίνην φύσιν προσέλαβε, και την ήνωσεν εν τη εαυτού υποστάσει, γενόμενος τέλειος άνθρωπος»[8].
ἀπαντήσατε: Λοιπόν εσείς οι δίκαιοι (προς τούτους γάρ επιστρέφει τον λόγον) προϋπαντήσατε αυτόν, μιμούμενοι τον δίκαιον Συμεών, τον υπαντήσαντα τον Κύριον, όταν εις τον ναόν επροσφέρετο διότι ίδιον αχαρίστων δούλων είναι, το να μη εκβαίνουν εις προϋπάντησιν του ιδικού των αυθέντου, όταν αυτός έρχεται εις αυτούς διά να τους εύεργετήση[9].
Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε: Ο Χριστός, ο Θεάνθρωπος, ήρθε και φανερώθηκε πάνω στη γη. Γι’ αυτό κι εσείς, που ζείτε στη γη, σηκωθείτε ψηλά με τον νου και την καρδιά σας· αφήστε τις μικρές, γήινες σκέψεις και προσπαθήστε να ανεβείτε πνευματικά, με την πράξη και με τη θεωρία, με την αρετή και τη γνώση. Για αυτό ακριβώς κατέβηκε ο Θεός στη γη: για να μπορέσει ο άνθρωπος να ανέβει στον ουρανό. Γιατί δεν θα μπορούσε να γίνει ένωση Θεού και ανθρώπου αν δεν ταπεινωνόταν λίγο ο Θεός, κατεβαίνοντας κοντά μας, και αν δεν υψωνόταν ο άνθρωπος πάνω από τη φυσική του αδυναμία και μικρότητα[10].
Ασατε τω Κυρίω πάσα η γη: αυτές τις λέξεις δανείσθηκε ο Θεολόγος και ο Μελωδός από τον Ψαλμόν 95 του Δαβίδ, «Ἄσατε τῷ Κυρίῳ ᾆσμα καινόν, ᾄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ·»[11].
….
ΥΓ. ΚΙ όπως γράφω αυτά μέσα στο φως του Κανόνα, ξάφνου έλαμψε μέσα μου η αλήθεια της ερμηνείας του. Tι φωτισμένοι οι Άγιοί μας. Zη ο Χριστός. Εδώ είναι. Γι’ αυτό αγγίζουν τον κόσμο τα μηνύματα των διαφημίσεων, γιατί ο άνθρωπος βαθιά μέσα του λαχταρά τον Χριστό. Λαχταρά έναν άνθρωπο σαν τον Χριστό. Λαχταρά να γίνει ο ίδιος σαν τον Χριστό. Λαχταρά να του μοιάσει.
Το ξέρει ο άνθρωπος αυτό το: «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν»[12], το γράφουν οι ποιητές, το γράφει το DNA μας, το υμνεί η λαχτάρα της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό η καρδιά μας κάθε τέτοιες μέρες είναι ευάλωτη και σπαρταρά στο άκουσμα ενός γλυκού ήχου από καμπάνα, ενός κλάματος μωρού, ενός ψιθύρου την νύχτα, γιατί προσμένει το άγιο.
Φέτος αφήστε Το να Γεννηθεί στις καρδιές, στις ζωές, στην Ειρήνη στον Κόσμο.
Καλά Χριστούγεννα.
[1] Παραποιώ τις εμπορικές επωνυμίες για ευνόητους λόγους.
[2] Στίχος από το ποίημα «Μνήσθητι»: Ελένη Λιντζαροπούλου, Η Αναιδής σκιά, Αρμός 2017.
[3] Έγραφα την παγκόσμια ημέρα για τα ΑμεΑ στον προσωπικό μου λογαριασμό στο FB 3/12/2025: «Πειραματιστείτε με την αγάπη και την αποδοχή και όχι με την αποπροσωποποίηση. Για να ταυτιστώ με κάποιον πρέπει να έχει χαρακτήρα και χαρακτηριστικά. Κάνουμε χρόνια ψυχοθεραπεία για να βρούμε τον εαυτό μας, το πρόσωπο μας, όχι για να το χάσουμε, όχι να γίνουμε άμορφοι», αφορμή η Φάτνη των Βρυξελλών, η κατά την άποψή μου δήθεν συμπεριληπτική.
[4] Γρηγόριος Θεολόγος, Λόγος λη´. Εἰς τὰ Θεοφάνια, εἴτουν Γενέθλια τοῦ Σωτῆρος., pg 36, 312 – 333.
[5] Α Τιμ. 3, 16.
[6] Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, Εορτοδρόμιον, ήτοι ερμηνεία στους ασματικούς κανόνες των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών, Βενετία, 1836, σσ. 66-67.
[7] Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο δάσκαλός μου Kostas Agoras καθηγητής δογματικής στον προσωπικό του λογαριασμό στο FB, 29/11/2025 και όπως δηλώνει το Σύμβολο της Πίστεως.
[8] Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, ό.π., σ. 67.
[9] Ό.π..
[10] Ό.π..
[11] Ψαλ. 95,1.
[12] Γέν. 1, 26.
