Καμμιά επιστήμη μέχρι σήμερα, ανθρωπολογία, φιλοσοφία, κοινωνιολογία, παλαιοντολογία κ.α. δεν μας έχει δώσει ορισμό για τον άνθρωπο.

 

Γράφει ο Μωυσής: "Και είπε ο Θεός: Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο κατ' εικόνα μας και καθ' ομοίωσή μας" (Γεν. 1,26). Και είπε ο Θεός: Ας φτιάξουμε ένα όν τον άνθρωπο ο οποίος θα είναι κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση της Αγίας Τριάδος. Όλοι οι Πατέρες στην έννοια "κατ' εικόνα ημετέραν" είδαν το "Αυτεξούσιο", την ελευθερία του ανθρώπου και το "λογικόν". Από όλα τα όντα μόνο ο άνθρωπος έχει την ελευθερία της προαιρέσεως και το λογικό, το να ξεχωρίζει δηλαδή το καλό από το κακό. Το "καθ' ομοίωση" δεν σημαίνει να γίνει ο άνθρωπος θεός κατά την ουσία, πράγμα ακατόρθωτο διότι ο Θεός είναι άκτιστος και ο άνθρωπος κτίσμα, αλλά να υπάρχει ο άνθρωπος κατά τον τρόπο που υπάρχει ο Θεός. Αυτό οι Πατέρες το ονόμασαν "θεός κατά χάριν". Έτσι στον άνθρωπο υπάρχει μια "εντελέχεια" κατά τον Αριστοτέλη, υπάρχει ένας τελικός; σκοπός, να γίνει κατά χάρη θεός. Συνεπώς ο άνθρωπος είναι ένα όν που συνεχώς εξελίσσεται=τρέπεται=προοδεύει από το "κατ' εικόνα" προς το "καθ' ομοίωση". Λόγω αυτής της τρεπτότητας ο άνθρωπος ποτέ δεν είναι ο ίδιος.

 

Οι Πατέρες ερμηνεύοντας το χωρίο του απ. Παύλου: "Αυτός, ο Υιός, είναι απαράλλακτη εικόνα του Θεού του αοράτου" (Κολ. 1,15) θεώρησαν ότι εφόσον ο Υιός και Σαρκωμένος Λόγος, ο Χριστός, είναι η εικόνα του Θεού, συνεπώς ο άνθρωπος δημιουργημένος ως "κατ' εικόνα" κατά την εικόνα σκοπό έχει να γίνει "εν ετέρα μορφή Χριστός". Έτσι γράφει ο απ. Παύλος: "Μέχρι ότου καταλήξομε όλοι εις μία και την αυτή πίστη, στη βαθιά γνώση του Υιού του Θεού, είς τέλειο άνδρα=άνθρωπο, στο μέτρο της πνευματικής τελειώσεως του Χριστού" (Εφ. 4,13). Σκοπός του ανθρώπου είναι να υπάρχει με τον τρόπο που υπάρχει ο Χριστός. Όμως επειδή ο Χριστός ως Θεός είναι άπειρος, γι' αυτό και η τελείωση, η ολοκλήρωση του ανθρώπου δε έχει τέλος, τείνει προς το άπειρο, γι' αυτό οι Πατέρες την ονόμασαν "ατέλευτη τελευτή".

 

Ο Χριστός είναι η τέλεια υποστατική ένωση της Θείας και της ανθρώπινης φύσης, στο πρόσωπο του Θεού Λόγου. Δηλαδή ο Λόγος με την ενανθρώπησή του ενοποιεί στο εαυτό του τον Άκτιστο Θεό και όλη την κτίση. Ο Χριστός είναι μια ενότητα των πάντων: "Αυτός ο Χριστός είναι η ειρήνη μας διότι ενοποιεί τα αμφότερα" (Εφ. 2,14). Συνεπώς ο άνθρωπος οδηγείται προς την ολοκλήρωσή του, το να γίνει δηλαδή άνθρωπος, όταν ως Χριστός ο άνθρωπος ενοποιεί εντός του διά της ανιδιοτελούς αγάπης τον Άκτιστο Θεό και όλη την κτίση. Όταν δηλαδή ο κάθε άνθρωπος υπάρχει ως μια ενότητα με όλους διά ης ανιδιοτελούς αγάπης. Γι' αυτό ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής γράφει: "Άνθρωπος δεν είναι, αλλά γίνεται διά της κοινωνίας". Ο άνθρωπος είναι ένα όν που συνεχώς "γίνεται" μέσα από την κοινωνία του με τον Θεό και όλη την κτίση.

 

Έργο της Εκκλησίας είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο, συνεργούσης της θείας Χάριτος και της ανθρώπινης προαίρεσης, να μεταμορφώσει την ιδιοτελή του αγάπη σε ανιδιοτελή αγάπη, ώστε δι' αυτής ο άνθρωπος να ενοποιήσει εντός του τα πάντα, ως άλλης μορφής Χριστός.