Το euxh.gr, μέσα σ’ αυτό το γιορτινό κλίμα των Χριστουγέννων, συναντήθηκε και πάλι με τον γνώριμο πλέον σε όλους μας π. Ιάκωβο*.
Η συζήτησή μας περιστράφηκε γύρω από τη Θεία Λειτουργία, το μυστήριο των Μυστηρίων.
euxh.gr: πατέρα Ιάκωβε την ευχή σας και Χρόνια πολλά! Στόχος της κουβέντας μας είναι να ψηλαφήσουμε το μεγάλο μυστήριο της Θείας Λειτουργίας. Για αρχή, θα θέλαμε να ενισχύσουμε τον λόγο μας δανειζόμενοι τους στίχους ενός χριστουγεννιάτικου ύμνου: «δεν θέλει το μυστήριο έρευνα, θέλει μόνο πίστη»! Είναι έτσι λοιπόν;
Π. Ιάκωβος: Καλώς ήρθατε και πάλι, Χρόνια πολλά, καλά και ευλογημένα!
Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, καταθέτουν την ίδια τους την ψυχή στα κείμενά τους, βιώματα μιας αγιασμένης πορείας και ζωής, που το πιστεύεις και το νιώθεις ότι είναι αληθινό και δυνατό. Οι λόγοι τους δεν αναφέρονται μόνο, όπως νομίζουν κάποιοι, σε κάποιες παλαιότερες εποχές, αλλά είναι διαχρονικοί, ζουν και τώρα και θα ζουν πάντα γιατί θα υπάρχουν όσο θα υπάρχει η Εκκλησία, δηλαδή αιώνια.
Ο όρος «θεωρία», το βίωμα δηλαδή, στην Εκκλησία είναι ανώτερο από την πράξη. Όταν κάποιος γνωρίζει τις λέξεις, τις εκφράσεις των Μυστηρίων, τότε προχωράει στην διαδικασία της εμβάθυνσης. Προσπαθεί να εισέλθει στα «ενδότερα του καταπετάσματος». Προσπαθεί να μπει στο γνόφο της παρουσίας του Χριστού, που είναι ταυτόχρονα θύτης και θύμα. Όμως, όταν η γλώσσα, η τελετουργία, η «τάξις» γενικότερα, είναι γνωστά, θα περίμενε κάποιος να έχει φθάσει στο ποθούμενο αποτέλεσμα. Δεν είναι όμως έτσι. «Βλέπουν» πραγματικά όχι αυτοί που έχουν γνώσεις, αλλά όσοι διαθέτουν καθαρότητα καρδιάς. Έτσι θέλει ο Θεός! Να Τον βλέπουν όσοι έχουν αγνότητα και καθαρότητα. Αν αυτά δεν υπάρχουν στις καρδιές, τότε ο άνθρωπος γίνεται «μάρμαρο», λευκό μεν, αλλά παγωμένο. Βλέπει ο άνθρωπος μόνο τα ορώμενα, αλλά στερείται τα αόρατα, πού είναι πνευματικότερα και ουσιαστικότερα.
euxh.gr: Μπορούμε να μιλήσουμε για ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας;
Π. Ιάκωβος: Η «Ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας» ως έκφραση και μόνο είναι τολμηρή, αφού αποτελεί Μυστήριο και ως τέτοιο θα έπρεπε τουλάχιστον να γινόταν από κάποιον θεοφόρο κήρυκα του Θείου λόγου, έναν άριστο λειτουργό των Μυστηρίων του Θεού. Γι’ αυτόν τον λόγο συχνά ανατρέχουμε σε Πατέρες, σε αγιασμένες μορφές του ιερού θυσιαστηρίου, που είχαν και έχουν θείες εμπειρίες. Προσπαθήσαμε να μεταφέρουμε τις εμπειρίες των μορφών αυτών για να μείνει «αμίαντος» η ερμηνευτική μας προσέγγιση. Θα παρουσιάσουμε το μείζον Μυστήριο που είναι η Θεία Ευχαριστία, είναι το ανώτερο πού μπορεί να γίνει κάτω στην γη. Είναι τόσο απλό και συνάμα τόσο δυνατό αυτό. Λίγος άρτος και οίνος γίνονται Σώμα και Αίμα Χριστού. Ο Θεός «έρχεται» ανάμεσά μας με την μορφή αυτή και ο άνθρωπος θεοποιείται μέσω αυτών.
Η Θεία Λειτουργία προσφέρει φως και απομακρύνει από το σκοτάδι, το κάθε σκοτάδι. Υψώνει τον άνθρωπο, τον καθιστά πολίτη της Βασιλείας Του, μιας Βασιλείας που ξεκινά από την παρούσα ζωή και οδηγεί στα έσχατα, τα οποία βιώνονται επί γης «εν δυνάμει». Η Θεία Λειτουργία είναι παράδεισος που βιώνεται από αυτούς πού θέλουν να μετέχουν στο κοινό τραπέζι, πού προσφέρεται «κατά πάντα και διά πάντα». Αλλά και «γλέντι» είναι η Θεία Λειτουργία, στο οποίο πανηγυρίζουμε τη νίκη του θανάτου, που είναι ο μεγάλος μας φόβος. Με την μετοχή μας σ’ αυτήν την γιορτή «αφθαρτοποιούμαστε». Οι ευχές της Θείας Μετάληψης, αλλά και της Ευχαριστίας που ακολουθούν, αυτό ακριβώς επισημαίνουν και τονίζουν. Τη χαρά της μετοχής και τη νίκη του θανάτου από τη μία, αλλά και την αναγνώριση της αμαρτωλότητας από την άλλη. Η δεύτερη οδηγεί στην πρώτη, είναι αμφίδρομη η μεταξύ τους σχέση.
euxh.gr: Τί λέτε; Μπορούμε τώρα να δρασκελίσουμε το κατώφλι της ερμηνευτικής προσέγγισης της Θείας Λειτουργίας στην πράξη;
Π. Ιάκωβος: Αρχικά, έχουμε την προετοιμασία που χρειάζεται για να τελέσουμε τη Θεία Λειτουργία. Η προετοιμασία αυτή ονομάζεται «Προσκομιδή». Την έχουν χαρακτηρίσει «Λειτουργία εν εμβρύῳ», γιατί αυτό ακριβώς είναι. Ο ιερέας πού θα λειτουργήσει, αφού πάρει «καιρό», δηλαδή αφού λάβει την ευλογία από τον Επίσκοπο (γιατί αρχικά μόνο ὁ αρχιερέας λειτουργούσε), πηγαίνει στο αριστερό κλίτος του ιερού βήματος, όπου συνήθως βρίσκεται η Προσκομιδή και ετοιμάζει το πρόσφορο, το νάμα και το νερό που θα χρειαστεί για την τέλεση του Μυστηρίου. Εκεί θα «προσκομίσει» λοιπόν, βγάζοντας την κεντρική μερίδα που γράφει «Ιησούς Χριστός Νικά» και θα βγάλει από το πρόσφορο την μερίδα της Παναγίας και των ταγμάτων. Εκεί θα κάνει και την μνημόνευση των ζώντων και των κεκοιμημένων. Η Προσκομιδή γίνεται κατά τη διάρκεια του όρθρου συνήθως, αλλά παλαιότερα «έκλεινε» λίγο πριν την Μεγάλη Είσοδο. Μετά το τελευταίο μέρος του όρθρου, δηλαδή κατά τη δοξολογία, ετοιμάζεται ο λειτουργός για να ξεκινήσει η Θεία Λειτουργία. Το ίδιο γίνεται και όταν έχουμε συλλείτουργο, όταν δηλαδή έχουμε από δύο και πάνω ιερείς πού λειτουργούν ή και τον Αρχιερέα προεξάρχοντα της Ευχαριστιακής Συνάξεως.
euxh.gr: π. Ιάκωβε, όπως γνωρίζετε καλύτερα από μας, το θέμα της συνέντευξη μας είναι πολύ μεγάλο ! Θεωρούμε λοιπόν πως πρέπει να βάλουμε εδώ ένα κόμμα και να επανέλθουμε στη συνέχεια της ερμηνείας της Θείας Λειτουργίας. Μέχρι τότε θα θέλαμε να μας δώσετε μια ευχή!
π. Ιάκωβος: Ευχόμαστε όλοι μας, και εμείς και εσείς και οι αναγνώστες του euxh.gr, να ζούμε το ιερό αυτό Μυστήριο της Εκκλησίας δυνατά μέσα στην ύπαρξή μας.
Καλή και ευλογημένη Χρονιά!
____________________________________________________________________________________________________
* Ο πανοσιολογιώτατος αρχιμανδρίτης Ιωάννης (Ιάκωβος) Κανάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1975. Αφού ολοκλήρωσε εκεί τις εγκύκλιες σπουδές του εισήχθη και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου στη συνέχεια παρακολούθησε και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές, λαμβάνοντας δίπλωμα Ειδικεύσεως (master) στις Βιβλικές σπουδές. Το έτος 2017 περάτωσε με επιτυχία την διδακτορική του διατριβή στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας (αρχιμανδρίτης) από τον μακαριστό Μητροπολίτη Μεγάρων και Σαλαμίνος κυρό Βαρθολομαίο και το 2006 τοποθετήθηκε Πρωτοσύγκελλος στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως από τον Μητροπολίτη και Καθηγητή του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιερεμία Φούντα.
Thank you for rating this article.
