Σε συνέχεια του προηγούμενου άρθρου, βλέπουμε ότι η χριστιανική λατρεία παίρνει μια πρώτη οργανωμένη μορφή μόλις τον 5^ο αιώνα.

H χριστιανική λατρεία δημιουργήθηκε από τα πρώτα αποστολικά χρόνια. Οι απόστολοι και οι πρώτοι χριστιανοί εξακολουθούσαν να συμμετέχουν στην ιουδαϊκή λατρεία στις συναγωγές.

Στο ψαλτήρι υπάρχουν σε χρήση βιβλία που καταλαμβάνουν την δική τους θέση όλο το χρόνο. Δημιουργήθηκαν για την ενίσχυση του πιστού στη προσευχή και έχουν καθαρά βοηθητικό χαρακτήρα. Αυτά τα λειτουργικά βιβλία χρησιμοποιούνται κυρίως στο λατρευτικό χώρο του ναού την ώρα των ακολουθιών.

Η έννοια της λατρείας έχει κυρίαρχο ρόλο μέσα στο ναό και κυρίως στις ακολουθίες που υπάρχουν στην εκκλησία μας. Για την ενίσχυση του πιστού στην λατρεία και τη προσευχή, δημιουργήθηκαν ιερά βιβλία για τις ακολουθίες που καταλαμβάνουν πολλές ώρες από τη καθημερινότητα μας. Αυτά τα βιβλία της εκκλησίας μας τα χρησιμοποιούμε μέσα στο ναό κυρίως στο ψαλτήρι, είτε για να ψάλλουμε είτε απλά για απαγγελία.

Η ψαλτική τέχνη στηρίζεται στη προφορική παράδοση σε ένα μεγάλο βαθμό αφού δεν υπάρχουν έγγραφες πηγές. Στις ακολουθίες και στο τυπικό τους βλέπουμε ότι υπάρχουν διαφορές από μια παλιότερη χρονική περίοδο σε σχέση με το σήμερα. 

Εκφραστής του Νεοελληνικού διαφωτισμού (1770-1820) υπήρξε ο Ευγένιος Βούλγαρης. Από τη μελέτη των πηγών συμπεραίνουμε ότι ακολουθούσε την «εκσυγχρονιστική σχολή» σκέψης της εποχής του, που είναι επηρεασμένη από τον ευρωπαϊκό Κλασικισμό και Διαφωτισμό. Γεννημένος στην Κέρκυρα, διευθυντής της Αθωνιάδας εκκλησιαστικής ακαδημίας στο Άγιο Όρος και επίσκοπος στο πατριαρχείο της Ρωσίας.

H εβδομάδα από το Άγιο Πάσχα μέχρι την επομένη Κυριακή, δηλαδή, την Κυριακή του Θωμά, λέγεται «Διακαινήσιμος». Πως πήρε την ονομασία αυτή; Ουσιαστικά η ονομασία προέρχεται από την πρωτοχριστιανική εποχή όπου στην Εκκλησία υπήρχε η τάξη των Κατηχουμένων, αυτών δηλαδή που προέρχονταν από τους ειδωλολάτρες ή τους Ιουδαίους και διδάσκονταν την αλήθεια της χριστιανικής πίστεως για να γίνουν μέλη της με το μυστήριο του Βαπτίσματος.

Πριν από λίγες μέρες η εκκλησία μας μπήκε στη περίοδο του Τριωδίου, ή όπως λέγεται στην εκκλησιαστική γλώσσα «άνοιξε» το Τριώδιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Τριώδιο δεν έχει καμία σχέση με το καρναβάλι και τη χαρά όπως πολλοί νομίζουν αλλά πρόκειται για μια περίοδο μετανοίας και περισυλλογής. Στην ουσία πρόκειται για ένα βιβλίο της εκκλησίας μας το οποίο «ανοίγει», όπως σωστά λέγεται, με την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και «κλείνει» το Μεγάλο Σάββατο για να το διαδεχθεί ένα άλλο μεγάλο βιβλίο της εκκλησίας μας, το Πεντηκοστάριο.

Στην εκκλησία όταν εισέρχεται ο πιστός σε ένα ναό, παρατηρεί εκτός των άλλων προς το εσωτερικό του ναού δύο αναλόγια, τα ψαλτήρια. Γιατί υπάρχουν εκεί; Είναι διακοσμητικός ο ρόλος τους και γιατί είναι δύο; Αυτές είναι οι πρώτες σκέψεις που με αυθόρμητο χαρακτήρα σκέφτεται κάποιος ή πολύ απλά αγνοεί το λόγο ύπαρξη τους. Δεν είναι όμως τυχαία η ύπαρξη τους όπου πολλές φορές διακοσμούνται με περίτεχνα σκαλίσματα.

Η ορθόδοξη εκκλησία χαρακτηρίζεται από το ήθος και τη τάξη που καθορίζει το εκκλησιαστικό πνεύμα. Για τη βυζαντινή μουσική, την εκκλησιαστική μουσική της ανατολικής ορθοδόξου εκκλησίας μας, το δεύτερο στοιχείο που προανέφερα λειτουργεί ως η βάση για την απλή εφαρμογή της μουσικής μέσα στο λατρευτικό χώρο του ναού.