4 στοιχεία για το πρόσωπο της Παναγίας

- Οι περισσότερες πληροφορίες για το βίο της αντλούνται από τα λεγόμενα απόκρυφα κείμενα, με πιο σημαντικό το λεγόμενο Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου. Κείμενα, τα οποία δεν περιέλαβε η Εκκλησία στον κανόνα της Καινής Διαθήκης, αλλά τα αξιοποίησε στην εκκλησιαστική της ζωή, σε εορτές και στην υμνογραφία, αρκεί να μην ήταν αιρετικά.

Τρία βασικά χαρακτηριστικά της θεολογίας της Εκκλησίας στη διάρκεια των αιώνων είναι τα εξής:

Ως πριν από λίγα χρόνια είχαμε μια ακμάζουσα δεξιόστροφη, εθνικόφρονα θεολογόσουπα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Θα ζήσουμε στην εποχή στην οποία  κάποιος θα παντρεύεται το χαλί, το βάζο ή το κομοδίνο και από κάτω στα σχόλια θα διαβάζουμε την ευχή: «Να ζήσετε!».

Πολλά θέματα δεν χρειάζεται να τα λύσεις, απλά τα αφήνεις και προχωράς. Είναι πολλά προβλήματα στη ζωή μας με τα οποία  δεν χρειάζεται καν ν’ ασχοληθούμε.

Ο ήλιος (ο Χριστός) φωτίζει κι εμείς είμαστε κλεισμένοι μέσα σε ένα χώρο με κατεβασμένα παντζούρια.

Πάμε προς τον γκρεμό με μεγάλη ταχύτητα. . .

Η εορτή της Βάπτισης του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, δηλαδή τα Θεοφάνεια (6 Ιανουαρίου),

Όπως πάντα, κάθε χρόνο, στις 25 Δεκεμβρίου η Ορθόδοξος Καθολική και Αποστολική Εκκλησία τιμά την κατά σάρκα γέννηση του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού:

<<ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ>> :  πραγματικότητα ΑΧΡΟΝΗ και ΑΙΩΝΙΑ, απολιθωμένη, ή μήπως πραγματικότητα ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ και εξελισσόμενη στην Ιστορία, ως ΚΑΘΟΔΟΝ (in via)  προς την Βασιλεία (in patria) ;;

1. Η συνειδητοποίηση της ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑΣ της θεολογίας και των θεολογιών είναι το μυστικό για μια σωστή κατανόησή τους και στηρίζεται στην διαφορά μεταξύ του IN VIA (Ιστορία) και του IN PATRIA (Έσχατα). Πρόκειται για την ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ κάθε θεολογίας, της Βιβλικής, Συνοδικής και Πατερικής μάλιστα (στον ορίζοντα της ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΑΣ) που δεν έχει καμία σχέση με μια ΑΧΡΟΝΙΑ της (στον ορίζοντα της ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑΣ).

Και ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ σημαίνει πρακτικά τον προληπτικό και από μέρους χαρακτήρα κάθε θεολογίας. Ή με άλλα λόγια ότι κάθε θεολογία, ως ΙΣΤΟΡΙΚΗ, δεν μπορεί να είναι κλειστή στον εαυτό της και αυτάρκης (ακόμα και η Βιβλική θεολογία ΠΔ και ΚΔ), αλλά ως ΙΣΤΟΡΙΚΗ είναι από τη φύση της ανοικτή επέκεινα αυτής, στον ορίζοντα του ΕΣΧΑΤΟΥ. Αυτό νομίζω είναι πολύ βασικό για την χριστιανική θεολογία, ερμηνευτικά τουλάχιστον!!

Τα λέω και τα ξαναλέω γιατί έχουμε την τάση να απολιθώνουμε και να μουμιοποιούμε τις θεολογίες του παρελθόντος (βιβλικές, συνοδικές, πατερικές) και να τις κάνουμε ερμηνευτικά αυτάρκεις και κλειστές στον εαυτό τους (κάτι σαν το Κοράνι) και όχι ανοιχτές ως ΝΟΗΜΑ στα Έσχατα.

2. Συνειδητοποιούμε άραγε όλοι μας --Ορθόδοξοι και Καθολικοί ειδικά-- την <<ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ>> που οφείλει να προσδιορίζει αποφασιστικά κάθε ΘΕΟΛΟΓΙΑ και κάθε ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ στην Ιστορία, προ των Εσχάτων (theologia in via) ;; Ακόμα και αυτήν των ΠΑΤΕΡΩΝ (ιστορική θεολογική παράδοση) και των ΣΥΝΟΔΩΝ (επίσημες δογματικές αποφάσεις);; Διότι <<αλήθεια>> στην Ιστορία σημαίνει πάντα <<μετοχή στην αλήθεια>>, προληπτική και από μέρους δηλ. <<εν μυστηρίω>> μετοχή, τόσο.... όσο.
3. Αν το συνειδητοποιούμε αυτό τότε καταλαβαίνουμε το ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟ status κάθε ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ μέσα στην ΙΣΤΟΡΙΑ πριν από τα ΕΣΧΑΤΑ (theologia viatorum)!
4. Αν όμως ΔΕΝ το συνειδητοποιούμε --που δυστυχώς είναι μάλλον πιθανό-- φαίνεται πως αντιλαμβανόμαστε την ΘΕΟΛΟΓΙΑ, όχι μόνο την δική μας αλλά ακόμα και την επίσημη της Εκκλησίας (την Συνοδική και Πατερική), σαν εκκλησιαστική ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ, απολιθωμένη και απολυτοποιημένη στην Ιστορία. Όχι όμως σαν ΕΙΚΟΝΑ και ΠΡΟΛΗΨΗ της <<Αλήθειας των Εσχάτων>> όπως αυτή ΔΙΔΕΤΑΙ <<παράδοξα>> στο εκάστοτε <<τώρα>> της Ιστορίας, <<εν μυστηρίω και πάντοτε από μέρους>>.
5. Ας εξετάσουμε λοιπόν ο καθένας τον εαυτό του --και μάλιστα εμείς οι θεολόγοι-- στο πως αντιλαμβανόμαστε την ΘΕΟΛΟΓΙΑ σε σχέση με την παράδοξη, προληπτική και από μέρους ΠΑΡΟΥΣΙΑ της <<αλήθειας>> στην Ιστορία και την προσωπική ΜΕΤΟΧΗ μας σε αυτήν, την τόσο .... όσο, και ας πράξουμε κατά συνείδηση.
6. Δεν ξέρω αν στα Έσχατα θα υπάρχει ακόμα <<θεολογία>> ως τέτοια. Γιατί η <<θεολογία>> είναι ιστορική πραγματικότητα, είναι κάτι σαν οδοδείκτης <<καθοδόν>>. Θεωρώ πιθανόν ότι θα έχει αντικατασταθεί από την <<εσχατολογική ενόραση και δοξολογία>> του εν Χριστώ τω Πνεύματι Θεού Πατρός. Την πρόσωπο προς πρόσωπο ενόραση του Θεού, καθώς και κάθε πραγματικότητας στον Θεό.
7. Οι <<προληπτικές και από μέρους>> θεολογίες μας στην Ιστορία ορίζονται ως <<ΚΑΘΟΔΟΝ και εν ΜΥΣΤΗΡΙΩ>> θεολογίες με βάση και μέτρο την ΕΝ ΤΕΛΕΙ και ΜΟΝΙΜΗ <<εσχατολογική ενόραση και δοξολογία>> στη Βασιλεία του Θεού, την οποία και καλούνται να εικονίζουν, κατά το δυνατόν στην Ιστορία, ως <<ΚΑΘΟΔΟΝ>> (in via) ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΕΣ θεολογίες.
8. Επειδή παραπάνω αναφέρθηκα στην <<αλήθεια της θεολογίας>> --όχι μόνο αυτής των θεολόγων αλλά και των Πατέρων, ακόμα και στην επίσημη θεολογία της Εκκλησίας (Συνοδική)-- ως ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ (ως προς την αλήθεια) θεολογία, θα ήθελα να διευκρινίσω κάτι το βασικό για να μην παρεννοηθώ.

Το <<προληπτική>>, αναφερόμενο στην <<καθοδόν>> θεολογία μέσα στην Ιστορία, δεν σημαίνει καθόλου σχετικοποίηση της αλήθειας της θεολογίας ή ψεύδος στη θεολογία, ειδικά μάλιστα όταν αναφέρεται στη Συνοδική θεολογία και τα Δόγματα. Σημαίνει το ΙΣΤΟΡΙΚΟ <<από μέρους>> σε σχέση προς το ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΚΟ <<καθ'όλον>>, σημαίνει την μη-απολυτοποίηση της δογματικής θεολογικής πρότασης μέσα στην Ιστορία σαν αυτάρκες και στατικό είδωλο, σημαίνει την ΑΝΟΙΚΤΟΤΗΤΑ της θεολογίας αυτής στην Ιστορία προς το επέκεινα της Βασιλείας του Θεού στα Έσχατα. Σημαίνει εν συνόψει, την (αγιοπνευματική) ανοικτότητα της (εν μυστηρίω) ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ θεολογίας στην Ιστορία ως ΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗΣ της καθ'ολικότητας της Αλήθειας των Εσχάτων.

9. Οι σκέψεις μου αυτές για την ΙΣΤΟΡΙΚΟΤΗΤΑ κάθε θεολογίας <<καθοδόν>> είναι αφιερωμένες στους όπου γης συναδέλφους θεολόγους, κληρικούς και μη, όλων των ιστορικών εκκλησιών, με αγάπη και έγνοια. Έγνοια για ποιο πράγμα ακριβώς; Για την εν Χριστώ <<αλήθεια>>, για την <<καθ'ολικότητα>> και την <<εικονιστικότητα>>, την εξάπαντος προληπτική και από μέρους, των εκκλησιών και των θεολογιών τους στην Ιστορία.

Ας μη με παρεξηγήσει κανείς για αυτό που θα πω με πολύ πόνο : αλλοίμονο σε όλους μας και σε όλες τις ιστορικές εκκλησίες μας αν νομίσουμε πως η <<ορθοδοξία>>, η <<καθ’ολικότητα>> και η <<εικονιστικότητα>>, με μια λέξη η <<αλήθεια>> των ιστορικών εκκλησιών και των θεολογιών μας, είναι μια ΑΠΛΑ και μόνον ιστορική πραγματικότητα και όχι μια ΦΥΣΕΙ εσχατολογική και μυστηριακή πραγματικότητα. Πραγματικότητα στην οποία μετέχουμε πολλαχώς ο καθένας σύμφωνα με το αγιοπνευματικό χάρισμά του, στην Ιστορία μας, <<από μέρους>> και <<προληπτικά>>.

Σε αντίθετη περίπτωση την πατήσαμε χοντρά .... Ιδεολογικοποιήσαμε τις θεολογίες και τις εκκλησίες μας. Και από <<εικόνες του επέκεινα>> (της Βασιλείας) τις κάναμε <<είδωλα του εαυτού τους αυτάρκη και κλειστά>>, προς ίδιον όφελος, είτε ατομικό είτε συλλογικό, το ίδιο είναι στην τελική.

10. Να γιατί τσακωνόμαστε πιστεύω, οι ιστορικές εκκλησίες και οι χριστιανοί μεταξύ μας, για τις θεολογίες μας και τις θεολογικές παραδόσεις μας. Γιατί μας έχουν μάθει να φανταζόμαστε την Αλήθεια –και την Αλήθεια κάθε θεολογίας-- σαν <<κατοχή>> (κτήμα) και όχι σαν <<μετοχή>> στο επέκεινα (κοινωνία). Σαν Αλήθεια πρωτολογική και σαν <<κτήμα>> μας. Όχι σαν Αλήθεια εσχατολογική και σαν <<μετοχή>> μας σε Αυτήν. Τσακωνόμαστε για τις φαντασιακές ιδιοκτησίες μας αλλά η Αλήθεια δεν είναι εμμενής ιδιοκτησία κανενός. Είναι δρόμος μετοχής στο υπερβατικό Επέκεινα της Βασιλείας του Θεού. Και εκεί την πατάμε από χέρι ....

Έτσι, πουθενά δεν βγαίνουμε στην Ιστορία, σαν εκκλησίες και σαν θεολόγοι και σαν θεολογίες. Γιατί δεν θέλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε σαν εκκλησίες και σαν θεολόγοι και σαν θεολογίες <<ΚΑΘΟΔΟΝ>>, in via όχι ακόμα in patria!! Και ταυτόχρονα γινόμαστε και άδικοι έναντι του Θεού για το εσχατολογικό «Δώρο Αλήθειας», το δικό Του, προς εμάς.

11. Αυτή είναι δυστυχώς η κατάστασή μας νομίζω, σαν εκκλησίες και σαν θεολόγοι, Ανατολής και Δύσης, αιώνες τώρα. Και μετά θέλουμε να κάνουμε και «οικουμενισμό», ή σωστότερα οικουμενικούς διαλόγους μεταξύ μας (!!!), άκουσον άκουσον, έχοντας όμως ανέκαθεν εσωτερικεύσει μια <<πρωτολογική και φυσιοκρατική>> αντίληψη της Αλήθειας σαν «ΚΑΤΟΧΗ» της Αλήθειας. Όχι μια <<εσχατολογική και κοινωνιακή>> αντίληψη της Αλήθειας σαν «ΜΕΤΟΧΗ» στην Αλήθεια! Με τέτοιες λοιπόν γνωσιολογικές προϋποθέσεις (σχετικά με τη θεολογία και τον θεολογικό διάλογο) δεν θα μπορούσαμε να πάμε κάπου αλλού από εκεί που πάμε, στο αδιέξοδο δηλ., μάλλον για την καταστροφή μας.